Gebiedsvisie Omgeving Chemelot is aanslag op leefbaarheid.
Volgens de Gebiedsvisie Omgeving Chemelot 2021-2040 komen er bij Chemelot 9000 nieuwe arbeidsplaatsen bij. Dat is meer dan een verdubbeling. Chemelot wordt dus twee keer zo groot als nu. Er zouden volgens Chemelot 5000 nieuwe arbeidsplaatsen op de huidige Industrial Site of daar in de buurt moeten komen. En 4000 als uitbreiding van de researchcampus op de Lexhy.
Die 5000 zouden moeten werken in fabrieken die aan recycling doen. Zo zijn er plannen voor recycling van autobanden, van varkensmest en van PET-flessen. Wat de 4000 mensen op de researchcampus zullen gaan doen is onduidelijk. Chemelot wil ook op de Lexhy grote fabrieken bouwen. Maar volgens de Gebiedsvisie mogen er alleen proeffabrieken en kleinschalige fabrieken komen.
Dat plan roept vragen op.
1. Is er in de Westelijke Mijnstreek nog plaats voor een verdubbeling van Chemelot? De bebouwingsdichtheid in Sittard-Geleen en Stein is drie keer zo groot als het gemiddelde in Limburg en in Nederland. Dat is logisch omdat er hier veel industrie bij elkaar zit, maar om dan nog gewoon verder te gaan met volbouwen lijkt ons niet gewenst.
2. Is er op de Lexhy plaats voor 4000 man? Als men nog wat van het bosgebied wil laten bestaan (wat de bedoeling schijnt te zijn) kunnen er geen 4000 man op. En wat wordt bedoeld met proeffabriek? DSM vindt een installatie die 10.000 ton PET-flessen per jaar verwerkt een proeffabriek.
3. Verwacht wordt dat het verkeer verdubbelt, ook het vrachtverkeer. Volgens de pas verschenen Mobiliteitsagenda 2021-2040 moeten er maatregelen genomen worden om te zorgen dat de regio leefbaar en bereikbaar blijft. Helaas is de enige maatregel die men kon bedenken om met de fiets naar het werk te gaan.
4. Waar moeten de werknemers vandaan gehaald worden? Behalve de genoemde 9000 heeft Chemelot ook nog 3000 mensen nodig als vervanging van mensen die met pensioen gaan. En nu al zijn er in Limburg 20.000 openstaande vacatures. Deskundigen stellen dat er de komende decennia in Limburg een tekort aan arbeidskrachten zal blijven bestaan. De werknemers zullen van buiten de regio moeten komen, zo concludeert de Gebiedsvisie. Het lijkt ons niet verstandig om op Chemelot nieuwe fabrieken te bouwen als vooraf duidelijk is dat de werknemers uit het buitenland hierheen gehaald moeten worden. Het is beter nieuwe bedrijven te vestigen in gebieden waar wel voldoende arbeidskrachten aanwezig zijn.
5. Waar moeten die nieuwe werknemers gaan wonen. Met gezinnen erbij zullen dat misschien wel 20.000 mensen zijn. De gemeente Stein heeft er nu 25.000, dus er moet nog een Stein bijgebouwd worden. De Gebiedsvisie zegt hier niets over.
6. Binnen DSM is men het blijkbaar niet eens over de toekomstvisie. In het Masterplan 2030 van DSM en Chemelot staat dat nieuwe fabrieken op Chemelot alleen toegelaten worden als ze een wezenlijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van Chemelot. Dat wil zeggen als ze grondstoffen leveren die aardgas of nafta vervangen. Voor dat soort fabrieken is op de site nog plaats, niet voor andere. Toch komt DSM de laatste tijd met fabrieken die allerhand afval recyclen (autobanden, varkensmest, PET-flessen). Op zich allemaal nuttig, maar ze leveren geen bijdrage aan de verduurzaming van Chemelot. Ze kunnen net zo goed ergens gebouwd worden waar meer plaats is.
Het Graetheidecomité vindt dat provincie en de gemeenten Sittard-Geleen en Stein veel te kritiekloos de wensen van DSM/Chemelot hebben overgenomen. De realisering van 9000 nieuwe arbeidsplaatsen op en rond Chemelot is een aanslag op de leefbaarheid in de omgeving. Het Graetheidecomité zal zich daar tegen blijven verzetten.
Gemeenteraden keuren gebiedsvisie goed
De gemeenteraden van Sittard-Geleen en van Stien hebben in december 2021 de Gebiedsvisie goedgekeurd. In Sittard-Geleen stemden alleen de raadsleden Renet en Klein tegen. In Stein stemde de CMB-fractie tegen. Zij waren vooral bezorgd over de grote uitbreiding van Chemelot en de gevolgen hiervan voor de leefbaarheid. GroenLinks en D66 dienden in Sittard-Geleen een motie in tegen grindwinning op Graetheide. Die motie werd verder alleen gesteund door de raadsleden Renet en Klein. Volgens wethouder Meekels is grindwinning alleen aanvaardbaar als het een meerwaarde heeft voor de vergroening van Graetheide.
Wat komt er van de toekomstvoorspellingen van DSM terecht?
Of er van die in de Gebiedsvisie genoemde 9000 arbeidsplaatsen ooit iets terecht komt is zeer de vraag. DSM heeft er met zijn plannen vaak heel ver naast gezeten. In 1977 verwachtte directeur Janssen binnen enkele jaren 3000 arbeidsplaatsen op Graetheide. In 1989 zei directeur Geerards dat binnen 7-10 jaar de eerste fabrieken op Graetheide zouden komen. In 1993 verwachtte DSM 6300 nieuwe arbeidsplaatsen op Graetheide en in 1996 beweerde men dat Graetheide voor 2020 volgebouwd zou zijn. Aan toekomstvoorspellingen die DSM doet moeten we dus niet te veel waarde hechten. Ze zaten er allemaal volledig naast.
