Jaarverslag 2021
Het bestuur van het comité bestaat uit 7 personen: Hub Slangen (voorzitter, Nattenhoven), Maurice van der Vorst (penningmeester, Einighausen), Harrie Caanen (Grevenbicht), Lambert Bergers (Beek), Jan Muijtjens (Munstergeleen), Frans Widdershoven (Urmond) en Joël Mentink (Einighausen). Ten gevolge van de beperkingen door corona vergaderde het bestuur maar twee keer: op 14 juni (buiten op een terras) en op 23 november (online). Tussendoor werd via e-mail veelvuldig informatie uitgewisseld. Het aantal “Vrienden van Graetheide” bedroeg eind van het jaar 617. Het aantal bezoekers aan de website bedroeg in 2021 9000 (aantal pageviews 13.000). Dat is beduidend hoger dan in voorgaande jaren. Sinds november 2011 is het comité ook op Twitter actief; het aantal volgers is gestegen tot 157. Ook werd een site op Facebook opgezet. Het jaar werd financieel afgesloten met een nadelig saldo van € 32. De opbrengst van de Rabo Clubkasactie was met € 308 lager dan voorgaande jaren. In totaal is nu € 2081 in kas.
Gebiedsvisie omgeving Chemelot
Eind 2021 werd de Gebiedsvisie Omgeving Chemelot door de gemeenteraden goedgekeurd.
Graetheide blijft volgens de Gebiedsvisie groen. De 200 hectare tussen de Bergerweg en het dorp Graetheide zal niet voor industrie gebruikt gaan worden. Er zal werk gemaakt worden van een ecologische verbindingszone aan de noordkant van het gebied en de rest van het gebied zal opgeknapt worden. Vijftig jaar geleden wilden Shell en DSM daar een olieraffinaderij bouwen. Daarna was er zelfs sprake van een kerncentrale. In 1976 kwam DSM met plannen voor grote chemische fabrieken die wel 5000 arbeidsplaatsen zouden opleveren. Daarna kwamen nog plannen voor een ondergrondse energie-opslag. Gelukkig is nu besloten dat het gebied groen blijft. Ook zal de Lexhy toegankelijk gemaakt worden voor wandelaars.
Daar tegenover staat dat er volgens deze Gebiedsvisie bij Chemelot 9000 nieuwe arbeidsplaatsen bijkomen. Dat is meer dan een verdubbeling. Er zouden 5000 nieuwe arbeidsplaatsen op de huidige Chemelot Site of daar in de buurt moeten komen. En 4000 op de Lexhy als uitbreiding van de researchcampus. Die 5000 zouden moeten werken in fabrieken die aan recycling doen. Het Graetheidecomité vindt dit niet realistisch. Zoveel bedrijven erbij is een te grote aanslag op de leefbaarheid. We hebben de gemeenteraden van Sittard-Geleen en Stein gevraagd de Gebiedsvisie vanwege dit punt af te wijzen en om aanpassingen te vragen. Maar de gemeenteraden vonden het in meerderheid een goed plan.
Of er van die in de Gebiedsvisie genoemde 9000 arbeidsplaatsen ooit iets terecht komt is zeer de vraag. DSM heeft er met zijn plannen vaak heel ver naast gezeten. In 1977 verwachtte directeur Janssen binnen enkele jaren 3000 arbeidsplaatsen op Graetheide. In 1989 zei directeur Geerards dat binnen 7-10 jaar de eerste fabrieken op Graetheide zouden komen. In 1993 verwachtte DSM 6300 nieuwe arbeidsplaatsen op Graetheide en in 1996 beweerde men dat Graetheide voor 2020 volgebouwd zou zijn. Volgens de Visie Chemelot 2025 uit mei 2016 zou de beschikbare ruimte op de Campus binnen vijf jaar volledig benut zijn en zou uitbreiding buiten het Chemelot-terrein nodig zijn. Aan toekomstvoorspellingen van DSM en Chemelot moeten we dus niet te veel waarde hechten. Ze zaten er allemaal volledig naast.
Grindwinning op Graetheide
Het plan van de firma L’Ortye om op Graetheide gedurende 15 jaar grind uit te graven is in 2021 niet veel vooruit gekomen. Het Graetheidecomité bezocht op 4 mei het bedrijf in Meers en was onder de indruk van de grootte van de installatie. Twee belangrijke probleempunten zijn de verkeersoverlast (tien vrachtwagens per uur) en de invloed op de Kingbeek. Hierover is nog geen duidelijkheid. Het Graetheidecomité zou liever zien dat natuurontwikkeling op Graetheide mogelijk is zonder dat er ontgrinding nodig is om het te betalen. Op initiatief van het Graetheidecomité vinden hierover begin 2022 gesprekken met de gemeente en met DSM plaats
.
Recycling van autobanden
De provincie wil aan de firma Black Bear vergunning verlenen om op Chemelot een fabriek te bouwen om oude autobanden te verwerken. Het Graetheidecomité heeft bij de provincie hiertegen bezwaar aangetekend. De veiligheidsrisico’s van deze fabriek zijn door het bedrijf onvoldoende onderzocht. Het gaat dan om de brandveiligheid, het gevaar van stofexplosies en de gevaren voor de gezondheid van personeel en omwonenden. Bovendien hoort deze fabriek niet op Chemelot thuis omdat ze niet onder de koepelvergunning hoort en niet bijdraagt aan de verduurzaming van Chemelot.
Veiligheid
Het in juli verschenen rapport van de Technische Veiligheidscommissie (TVC) onder leiding van prof. Helsloot bevat een groot aantal voorstellen om de veiligheid op Chemelot beter te organiseren. Provincie, gemeenten en Chemelot moeten dit verder concretiseren. Het Graetheidecomité heeft aan de provincie gevraagd een aantal punten in het rapport aan te scherpen. Het gaat dan om
• het groepsrisico (het risico dat er buiten de site meerdere slachtoffers tegelijkertijd vallen),
• de voorwaarden voor de koepelvergunning in het kader van de Omgevingswet,
• het tolereren van studenten op de Campus terwijl dat volgens de huidige regels niet mag.
We hebben van de provincie geen antwoord gekregen. Wel is het woord tolereren uit het rapport verdwenen. De TVC vindt dat alle nieuwe studieactiviteiten die ook op een andere locatie gegeven kunnen worden niet op Chemelot mogen zolang er geen extra veiligheidsmaatregelen zijn genomen.
Circular Hub
Er zijn bij DSM veel activiteiten op het gebied van recycling. Dit project heeft de mooie naam “Chemelot Circular Hub”. Men wil allerhand afval hergebruiken. Er lopen al projecten voor PET-flessen, autobanden en zelfs oude schoenen. Allemaal heel nuttig. Maar de leefbaarheid in de Westelijke Mijnstreek wordt wel erg aangetast als we dit er ook nog bij krijgen. Ook het verduurzamen van de huidige fabrieken zal grote gevolgen hebben voor de leefbaarheid en dan komt dit er nog bij. De projecten van de Circular Hub dragen helemaal niets bij aan de verduurzaming van Chemelot. De vraag is of Chemelot zich niet beter kan concentreren op haar eigen problemen in plaats van het opruimen van de rommel van anderen. Over de plannen is al vaak door allerhand hoge heren (en dames) vergaderd, maar met de bevolking is er nooit over gesproken. Ook de gemeenteraden zijn niet inhoudelijk geïnformeerd hierover. Provinciale Staten maakt zich zorgen over de achteruitgang in leefbaarheid door de Circular Hub. Ze willen een miljoen Euro per jaar beschikbaar stellen om de leefbaarheid te verbeteren. De bevolking zou zelf moeten beslissen waar dit geld aan uitgegeven moet worden. De provincie denkt nu al een jaar lang na over de vraag hoe je dat moet doen, de bevolking zelf laten beslissen.
Windturbines op Graetheide?
Op 9 november vond er overleg plaats tussen de Energie Coöperatie Sittard, het Graetheidecomité en de buurtvereniging Graetheide over de mogelijkheid om windturbines op Graetheide te plaatsen. Omdat er al veel ontwikkelingen in het gebied in discussie zijn en het gebied er eigenlijk te klein voor is zijn de bewoners en het Graetheidecomité ertegen. De Gebiedsvisie sluit trouwens ook uit dat hier windturbines komen.
Klankbordgroep Chemelot.
De Klankbordgroep Chemelot (KBG) vergaderde 4 keer. Van een constructief overleg komt echter weinig terecht. DSM/Chemelot stelt zich terughoudend op. Ze beantwoorden vragen, maar nemen zelf niet het initiatief om de KBG goed te informeren over actuele zaken. Over een aantal punten, zoals de Circular Hub, gaat DSM de discussie uit de weg. Ook de provincie is vaak heel vaag. Ze studeren al een jaar over “verbreding” van de KBG en blokkeren al die tijd de benoeming van een onafhankelijke voorzitter. Een bespreking van de eindversie van de Gebiedsvisie in de KBG vond niet plaats. De leden moesten hun commentaar schriftelijk of als inspreker bij de gemeenteraden kwijt.
