De OPAC in de politiek
Maart 2013: OPAC op Graetheide van de baan!
Op 7 maart had het Graetheidecomité een gesprek met het provinciebestuur (gedeputeerde Kersten) over de voortgang van de OPAC. Het ministerie van Economische Zaken heeft vanaf het begin niets gezien in de plannen. Het ministerie heeft nu officieel laten weten niet mee te betalen aan proefboringen op het Chemelot-terrein. De bedrijven die erbij betrokken zijn (de Duitse tunnelbouwer HochTief en de Franse elektriciteitsproducent EDF) willen daarom ook niet verder met het project. Reden voor de provincie om de handdoek in de ring te gooien. Kersten heeft nog een beetje hoop dat de Tweede Kamer hem helpt, maar daar ziet het niet naar uit. Overigens deelde Kersten mee dat als de OPAC ooit toch door zou gaan deze niet op Graetheide zal komen. Het verzet van de bevolking is daar te groot zei hij. De eerste felicitatie die het Graetheidecomité binnenkreeg naar aanleiding van dit succes was van Perry van der Steen (Statenlid voor de VVD).
November 2012: Ministerie weigert medewerking aan OPAC
De initiatiefnemers voor de OPAC hebben twee bedrijven gevonden die mogelijk mee willen werken aan verder onderzoek. De eerste is Hochtief, een Duits bedrijf dat gespecialiseerd is in ondergrondse boringen. De tweede is EDF, een Frans energiebedrijf dat het grootste in de wereld is op het gebied van kerncentrales. Het bedrijf maakt al veel gebruik van (bovengrondse) opslag in o.a. Frankrijk en Zwitserland. Kerncentrales raken veel inkomsten kwijt als ze 'snachts hun energie niet kwijt kunnen. Samen met gedeputeerde Kersten trok men naar Den Haag om 8 miljoen subsidie te vragen voor proefboringen. Die zouden op Chemelot moeten gebeuren, ondanks het feit dat TNO heeft vastgesteld dat de ondergrond daar waarschijnlijk ongeschikt is. De delegatie kwam van een koude kermis terug. Het ministerie ziet er niets in. De provincie wil niet meer verder praten met het ministerie en wil nu via de Tweede Kamer proberen het geld los te krijgen.
| Al jaren vertelt gedeputeerde Kersten het verhaal dat er in Japan en in Wales al een ondergrondse energieopslag is en dat er in Duitsland een gebouwd wordt Volstrekte onzin. Die installaties hebben de opslag-bassins gewoon bovengronds, alleen de machinekamer is in een berg uitgehakt. Logisch dat men je in Den Haag niet serieus neemt als je zulke onzin blijft verkopen. Even op Wikipedia kijken en je ziet dat het niet waar is. |
November 2011:De provincie studeert verder over OPAC
De provincie heeft geconstateerd dat er een impasse is ontstaan bij de OPAC en dat er nauwelijks stappen voorwaarts worden gezet. Daarom werd op 1 november 2011 een plan van aanpak gepubliceerd. Via drie studies wil de provincie eind mei antwoord hebben op de volgende drie vragen.
1. Is er een geschikte locatie voor een OPAC in Limburg te vinden?
2. Zijn er marktpartijen die mee willen doen en er geld in willen steken?
3. Is er in Nederland behoefte aan een OPAC?
Het vorige college van Gedeputeerde Staten had onder aanvoering van gedeputeerde Kersten alle drie de vragen al volmondig met ja beantwoord, maar het nieuwe college wil alles nog eens opnieuw bekijke. Terug bij AF dus.
Op 20 januari 2012 vergaderde een commisie van Provinciale Staten over deze vervolgstudie.
De SP en GroenLinks willen meteen stoppen met de OPAC omdat er in Limburg volgens hen geen geschikte plaats te vinden is en omdat de marktpartijen (bedrijven) niet mee willen doen. Ook de PVV wil liever meteen stoppen omdat nu al een jaar lang naar bedrijven is gezocht en er niemand gevonden is. Ook de VVD is behoorlijk kritisch over het project; men denkt dat er betere en goedkopere mogelijkheden zijn. Het
Gedeputeerde van der Broeck gaf aan dat er wel degelijk geschikte lokaties zijn, maar kon nog niet vertellen waar die zijn. In de wandelgangen hoorde het Graetheidecomité dat gemikt wordt op Graetheide voor het bovengrondse bassin en de omgeving van Catsop/Meers voor het ondergrondse. Ertussen moet dan een metersdikke waterleiding komen. En met marktpartijen lopen gesprekken volgens de gedeputeerde. Dat zei Kersten trouwens 2 jaar geleden ook al, maar er is nooit een naam genoemd. Verder denkt de gedeputeerde dat het grind dat uitgegraven wordt wel een miljard Euro kan opbrengen. Dat zou kunnen als het 200 € per ton zou opbrengen. In het tuincentrum kost Ardenner split 80 € per ton, dus hoe dat dan kan is de vraag.
De meerderheid van de commissie verzet zich niet tegen het uitvoeren van de studie. Die moet in mei helemaal klaar zijn.
December 2010: Commissie Provinciale Staten wil verder met OPAC
De Stichting OPAC die aangevoerd wordt door DSM-directeur Schneiders en ex-burgemeester Mans, heeft een rapport over de OPAC uitgebracht. Kosten (door de provincie betaald): 200.000 Euro. Het rapport geeft weinig nieuwe inzichten. Men heeft gewoon de allang bekende meningen en rekensommen van Sogecom (de firma die het initiatief voor OPAC heeft genomen) en de Provincie op een rij gezet. Alle kritiekpunten, zoals die van KEMA worden genegeerd. Wel worden er een groot aantal risico’s opgesomd, die de winstkansen behoorlijk verkleinen. Met veel te lage investeringsramingen en veel te optimistische schattingen van de opbrengst komt men tot de conclusie dat de OPAC 20 miljoen Euro winst kan maken per jaar. Bij een investering van 2 miljard zal volgens ons geen enkel bedrijf hieraan willen beginnen, maar de provincie ziet dat anders.De winst van OPAC komt uit het prijsverschil tussen nachtstroom en de piektarieven overdag. Momenteel is dit verschil ongeveer 25 Euro per MWh. De OPAC gaat er van uit dat dit in de toekomst meer dan 100 Euro zal zijn, maar die verwachting is nergens op gebaseerd. De Stichting OPAC erkent trouwens dat met de huidige prijzen de OPAC zwaar verliesgevend zal zijn.. Op 3 december vergaderde een commissie van Provinciale Staten meer dan 3 uur over de OPAC die op Graetheide zou moeten komen. De heer Schneiders (DSM-directeur) was meer dan een uur aan het woord om het rapport van de Stichting OPAC toe te lichten. Het Graetheidecomité kreeg 5 minuten om uit te leggen waarom we tegen dit plan zijn. Op onze website staat de brief met onze bezwaren die we aan de commissie gestuurd hebben.Het voorstel van de provincie is om verder te onderzoeken of een OPAC mogelijk is. Men wil o.a. boringen gaan doen op Graetheide om te zien of de ondergrond op 1400 meter diepte geschikt is. Dit onderzoek gaat 15 miljoen kosten, waarvan de provincie 5 miljoen wil betalen. De rest moet door bedrijven betaald worden.CDA en VVD steunen dit voorstel. Wel vindt men dat ook het Rijk mee zou moeten betalen. De PvdA wil eerst een aantal vragen beantwoord hebben voordat men akkoord gaat. Men wil o.a. weten of zoiets niet beter en goedkoper in het buitenland kan en men heeft vragen over de financiële haalbaarheid van een OPAC. Ook wil de PvdA dat als er een OPAC komt de rest van Graetheide groen blijft. DSM weigert echter hiermee akkoord te gaan.GroenLinks, de SP en de Partij voor de Dieren zijn het eens met het voorstel van het Graetheidecomité om eerst door onafhankelijke deskundigen te laten onderzoeken of een OPAC ooit winst kan opleveren.Omdat CDA en VVD een meerderheid hebben zal het plan om 5 miljoen uit te geven wel doorgaan. Voor de VVD is dit trouwens een draai van 180 graden omdat men vorig jaar het plan nog een mega-blunder noemde.De spannende vraag is nu natuurlijk of het Rijk en energiemaatschappijen willen mee betalen aan het onderzoek. Als die niet willen gaat het niet door. Een definitieve beslissing wordt in februari genomen.
April 2010:Statencommissie bespreekt KEMA-rapport
Op 23 april besprak een commissie van Provinciale Staten het KEMA-rapport en de reactie daarop van drie door de provincie ingehuurde deskundigen. Voor de Statenleden bleek het bestuderen van het rapport (80 bladzijden Engelse tekst) te veel gevraagd. De discussie ging vooral over algemene zaken die met energieopslag te doen hebben. Daardoor kwam gedeputeerde Kersten weer weg met enkele merkwaardige uitspraken. Hij vindt het KEMA-rapport helemaal niet negatief over OPAC, terwijl het rapport duidelijk stelt dat er geen noodzaak voor een OPAC is en de waarde ervan zeer beperkt is. Verder stelde Kersten dat een OPAC de productiviteit van windenergie met 40 % verbetert, terwijl in het KEMA-rapport staat dat die verbetering ongeveer 1 % is. Verder beweert Kersten dat de stroomprijs door een OPAC een stuk lager wordt, terwijl uit de cijfers van het KEMA-rapport is af te leiden dat het dan gaat om slechts 15 Eurocent per jaar (!) voor een gemiddeld gezin. De Statenleden reageerden niet op deze foute beweringen van Kersten.
Uit de discussie kwamen ook enkele positieve resultaten. Zo maakten alle fracties duidelijk dat de industrie de OPAC zal moeten bouwen en dat de provincie geen financiële risico’s op zich mag nemen. Volgens ons zal geen enkel bedrijf hieraan beginnen omdat eenzelfde installatie in de Ardennen of de Eifel minder dan de helft van een OPAC kost.
Verder werd door D66 en de PvdA er op aangedrongen dat de provincie eindelijk eens met het Graetheidecomité moet gaan praten. In december was een gesprek al toegezegd, maar tot een afspraak is het tot nu toe niet gekomen. Kersten zei toe met ons te gaan praten.
Maart 2010: Vragen VVD over OPAC
In Provinciale Staten zijn door dhr. Aarts (VVD) vragen gesteld over de op Graetheide geplande ondergrondse energieopslagcentrale (OPAC). De vragen zijn op 2 maart 2010 door GS beantwoord. Op de vraag “Is het juist dat er nergens ter wereld eerder een OPAC-systeem ondergronds is ontwikkeld” geven Gedeputeerde Staten een volstrekt onjuist antwoord. GS stelt: “In Japan is momenteel een OPAC operationeel”. Dit is pertinent onwaar. De genoemde opslagcentrale (Kazunogawa) is een gewone PAC, waar de machinekamer ondergronds is, maar de waterbassins niet.
Begin 2009 beweerde GS in antwoord op vragen uit de Staten dat er al OPAC’s in aanbouw waren in Engeland en Duitsland. Ook dit was niet waar. Hoe het mogelijk is dat GS hierover stelselmatig onjuiste informatie verstrekt is ons een raadsel. Het kan onkunde zijn of bewust onjuist informeren van Provinciale Staten.
Ook de informatie over de investeringskosten lijkt niet erg betrouwbaar. GS raamt die op 1,8 miljard maar zegt op vragen van Aarts dat niet bekend is of hierbij ook renteverlies bij de bouw is meegerekend. Blijkbaar is deze begroting uit een hoge hoed of een dikke duim gekomen, anders zou men toch weten of renteverlies is meegerekend.
Helemaal vaag zijn de antwoorden van GS op de vragen naar de geschiktheid van de locatie op Graetheide. Op de vraag of de ondergrond op
Een andere vraag betreft de hoge temperatuur ondergronds. GS zegt dat bij de final engineering daarnaar gekeken wordt. Volgens informatie van geologen bedraagt de temperatuur op die diepte 46-48 0C. Daar moet dus eneorm gekoeld worden, waardoor het gevaar bestaat dat het gesteente scheurt en instort (gebeurt in Zuid Afrika regelmatig). Bovendien zal het opgepompte water warm zijn en bij ongunstige weersomstandigheden tot mistwolken over de A2 leiden.
Tot slot antwoordt GS op een vraag over milieuoverlast tijdens de bouw dat hieraan in de MER aandacht zal worden besteed. Dus pas als beslist is dat er gebouwd wordt zal men eens kijken naar de overlast voor omwonenden. De bouw zal 7 jaar duren en gedurende die tijd wordt ieder jaar ongeveer 1 miljoen ton steen in schepen in het Julianakanaal gestort, 7 dagen in de week, 24 uur per dag. Op enkele honderden meter afstand (in Berg, Nattenhoven, Graetheide en Obbicht) wonen mensen. Overlast is dus onvermijdelijk.
Januari 2010: Bespreking plannen OPAC in Statencommissie
Op 22 januari 2010 besprak de Statencommissie voor het Fysieke Domein de OPAC-plannen. De heer Schneiders (directeur DSM) ontvouwde in zijn functie als voorzitter van de Stichting OPAC de plannen. De beantwoording van de vragen van Statenleden was echter vaak niet erg overtuigend. Zo werd gevraagd of het niet beter was om een energieopslag in bv de Ardennen te bouwen (omdat het daar niet ondergronds hoeft maar op een heuvel kan). Schneiders antwoordde dat dat duurder zou zijn omdat de Belgen er dan nog winst op willen maken. OPAC is dus niet van plan winst te maken. Bovendien vergat hij dat een "ouderwetse" energieopslag (op een heuvel) minder dan de helft kost van een OPAC. De verstrekte cijfers blijken ook niet met elkaar te kloppen. De OPAC zou 1,8 miljard kosten. Er zouden tussen 21.000 en 35.000 mensjaren werk in de bouw ervan zitten. Als je niet nauwkeuriger weet hoeveel werk het is, hoe kun je dan zo'n precieze kostenraming maken? En bovendien, 35.000 menjaren kosten ongeveer 2 miljard als we het tarief van een automonteur rekenen, meer dus dan de hele OPAC. Van de cijfers klopt dus niet veel.CDA, D'66 en PNL kijken erg positief tegen de plannen aan (we hebben goud in handen, zei het CDA), de VVD is mordicus tegen. GroenLinks, PvdA en Partij voor de Dieren zijn niet op voorhand tegen, maar hebben nog veel vragen en bedenkingen. Zo wil GroenLinks niet dat er ook energie van kolencentrales wordt opgeslagen. En dat is duidelijk wel de bedoeling van OPAC (hoewel Schneiders er in zijn antwoord op deze vraag van GroenLinks erg omheendraaide).
Januari 2009
Gedeputeerde Staten hebben antwoord gegeven op vragen van Provinciale Staten over het nut van een OPAC (ondergronds energieopslag). Het antwoord luidt: ”Voor goede energiemanagement beschouwt TenneT een systeem zoals OPAC als noodzakelijk onderdeel hiervan. Vanuit dit oogpunt is OPAC een project van Nederlands belang.”
De recente rapporten van TenneT en van de TU Delft, waarop zich ook de minister baseert, geven echter een totaal ander beeld van de situatie.
De bedoeling is om in 2020 ongeveer 10 GW aan windvermogen (piekbelasting) in Nederland te hebben. Volgens TenneT is er tot 4 GW geen enkel probleem om dit windvermogen ook te benutten. Daarboven kan het, als het ‘snachts hard waait, voorkomen dat er te veel energie geproduceerd wordt. Bij 8 GW windvermogen zou 20 % van het opgewekte vermogen niet inpasbaar zijn. Een OPAC kan dit niet inpasbare vermogen echter niet allemaal opslaan. Slechts 1/3 kan opgeslagen worden. De OPAC is dan minder dan 10% van de tijd in bedrijf. De rest van de tijd moet hij stilstaan, ofwel hij moet energie van kolencentrales opslaan.
Dat energieopslag noodzakelijk is wordt door TenneT niet geconcludeerd; er zijn nog verschillende andere mogelijkheden om het probleem op te lossen. In Europees verband wordt naar de beste mogelijkheden gezocht. Dit onderzoek is eind 2009 klaar.
De TU Delft is nog veel optimistischer over de inpassing van windenergie. Een recente studie, uitgevoerd in opdracht van Tennet toont aan dat voor inpassing van 12 GW windvermogen geen opslag nodig is. Dat de TU tot een hoger getal komt dan in vorige studies komt omdat men nu uitgaat van flexibeler exportmogelijkheden, een grotere flexibiliteit van kolencentrales en van een hogere energievraag. Vooral de handel in electriciteit binnen West Europa biedt een veel betere oplossing dan een opslagsysteem stelt Bart Ummels, die op 26-2-2009 op dit onderwerp promoveert aan de TU Delft.
De uitspraak van GS is volkomen in strijd me bovenstaande. .
Ook op andere punten is het antwoord van GS aan Provinciale Staten misleidend.
* GS stelt dat de OPAC evenveel stroom produceert als twee kolencentrales en vergeet te vermelden dat dat maar gedurende 6 uur per dag is en dat één kolencentrales er naast moet staan om de OPAC “op te laden”. De OPAC maak geen stroomt, maar slaat die alleen op.
* GS zegt dat DSM enthousiast is over het plan. DSM weet van niets; Chemelot, de terreineigenaar, is enthousiast.
* GS beweert dat nu in Duitsland en Zwitserland twee van dergelijke systemen in aanbouw zijn. Dat zij echter geen systemen met een ondergronds bassin. Dat is daar bovengronds op een berg. Daardoor is het veel goedkoper en economisch wel rendabel, in tegenstelling tot de PAC.
Juni 2009: GS erg voorbarig met OPAC.
Op 16 juni 2009 presenteerde de provincie in Den Haag de investeringsagenda 2009-2017. Op een prominente vierde plaats in het rijtje van 22 projecten staat de OPAC. De bij de presentatie aanwezige burgemeester Cox van Sittard-Geleen, de gemeente waar de OPAC moet komen, wist van niets. Hij zag in Den Haag pas dat de OPAC ook bij de projecten zat.
Het is om verschillende redenen vreemd dat dit project op de lijst staat.
1. KEMA bestudeert nog of een degelijk project wel zin heeft en of er geen betere systemen zijn
2. Minister van der Hoeven ziet tot nu toe geen noodzaak en weigert subsidie te geven.
3. In Provinciale Staten is het plan nog niet besproken. Wel bleek tijdens de discussie over de Energienota van de provincie begin dit jaar dat er binnen P.S. op dit moment geen meerderheid voor het plan is. De VVD noemde het plan zelfs een megablunder.
4. Ook in de gemeenteraad van Sittard-Geleen is een meerderheid (waaronder de coalitiepartijen) niet overtuigd van nut en noodzaak van het plan. Ook B&W lijken niet erg enthousiast.
5. In de Regiovisie Westelijke Mijnstreek is afgesproken dat moet worden onderzocht (Ontwikkelopdracht 1) of een OPAC op Graetheide mogelijk en wenselijk is in het geval dat landelijk beslist zou worden dat een OPAC er moet komen.
6. Naast landelijke deskundgen (TU Delft, ECN) zijn ook Limburgse deskundigen, o.a. van de Universiteit Maastricht, de Hogeschool Zuyd en SenterNovem tegen het plan. Er zijn volgens hen betere methoden om in de toekomst energie op te slaan.
 |
|
Moet dit wijken voor het bassin van de OPAC?
|
Desondanks meende GS in Den Haag het plan al als een voldongen feit te kunnen presenteren. Burgemeester Cox heeft gedeputeerde Kersten, die voor de OPAC verantwoordelijk is, daar in Den Haag direct op aangesproken. Maar of dat indruk op Kersten gemaakt heeft?
Volgens het Graetheidecomité ontstaat er een vreemde situatie als het plan t.z.t. in Provinciale Staten en in de gemeenteraad besproken wordt. Voor de PvdA-fractie kan het dan een moeilijke keuze worden tussen zakelijke argumenten en loyaliteit aan de eigen gedeputeerde. En dat is niet de juiste manier om over een miljardenproject te beslissen.
Het Graetheidecomité noemt de strategie van G.S. om het plan nu al als voldongen feit te presenteren een wanhoopsoffensief tegen beter weten in. Het droevige is dat G.S., door ook dit onrijpe plan mee naar Den Haag te nemen, afbreuk doet aan de andere projecten. Die zal men in Den Haag nu ook wel met een korreltje zout nemen.
November 2008: OPAC in Provinciale Staten
Op 7 november 2008 besprak Provinciale Staten de energienota van de provincie. Voornaamste discussiepunt was de bouw van een OPAC op Graetheide.De PvdA is nog niet enthousiast over het plan en vindt de OPAC een vreemde eend in de bijt. De fractie wil een studie afwachten, die KEMA momenteel in opdracht van de minister van Economische Zaken uitvoert, alvorens een standpunt in te nemen.De VVD keerde zich zeer fel tegen het plan. Woordvoerder Aarts stelde dat hij nut en noodzaak niet ziet zitten, dat er door opslag veel energie verloren gaat en dat het plan zeker niet realiseerbaar is op Graetheide. Tegen gedeputeerde Kersten, verantwoordelijk voor het plan, zei hij “Behoed U voor een mega-blunder”.GroenLinks stelde dat volgens deskundigen een dergelijke installatie op Graetheide helemaal niet kan en wil zeker niet dat opslag leidt tot meer kolencentrales (het ministerie van EZ noemt dit ook al als nadeel).De SP ziet niet in waarom er een miljard overheidssteun aan het project gegeven zou moeten worden, is ook bang voor meer kolencentrales en diende een motie in om met het plan voor een OPAC te stoppen.D’66 is positiever over het plan; het kan volgens hen een goede ontwikkeling zijn.Gedeputeerde Kersten zei in zijn antwoord dat een OPAC nodig is om ‘s nachts windenergie op te slaan en om het elektriciteitsnet te “stabiliseren”. Hij wil echter de studie van KEMA afwachten alvorens verdere stappen te ondernemen. Overigens is Limburg de regie over OPAC kwijt, stelde hij. Die ligt nu bij de landelijke politiek en bij de elektriciteits-producenten.De motie van de SP tegen de OPAC kreeg alleen steun van de VVD en de Partij voor de Dieren. PvdA, GroenLinks en D’66 willen pas een standpunt innemen als de studie van KEMA af is.
Tweede Kamer
In de Tweede Kamer en in de kamercommissie voor Economische Zaken is de OPAC begin 2008 besproken. Dit naar aanleiding van de brief van de minister (Maria v.d. Hoeven) die nogal negatief was over de zin van enerieopslag. Vooral Hessels (CDA) en Graus (PVV) bleken uitgesproken voorstanders te zijn. Door Hessels werd een motie ingediend om een onderzoek naar energieopslag uit te laten voeren door KEMA. Dit voorstel werd unaniem door de Tweeede Kamer aanvaard op 24 april 2008. Een motie van Graus om het onderzoek te beperken tot alleen de OPAC kreeg alleen de steun van de PVV. Graus verwijt daarna Hessels dat hij Limburg in de steek laat. De studie van KEMA zou in juni 2009 klaar zijn, maar is is pas medio 2010 verschenen.
Gemeentebestuur Sittard-Geleen
In de gemeenteraad is het plan nog niet besproken. In maart 2009 heeft Sogecom het plan toegelicht in de vergadering van B&W.
