Plan Milieuorganisaties voor Land van Swentibold.

Gezamenlijk hebben IVN Land van Swentibold/Born, Groene Taille Comité, Stichting Graetheidecomité, Vereniging Natuurmonumenten, Werkgroep “Kingbeek”, Heemkundevereniging “Bicht” en de Vereniging Federatief Verband tegen Ontgrindingen in Born nagedacht over wat vanuit de optiek van natuur en landschap gewenst is voor het gebied Land van Swentibold. Het plan is op 10 oktober 2009 ingediend bij de gemeenten Sittard-Geleen en Stein
Uiteraard realiseren wij ons dat wij niet de enigen zijn met wensen voor dit gebied. De agrarische sector is in dit gebied een belangrijke speler en wij zijn graag bereid om met deze sector te kijken naar mogelijke gezamenlijke ambities.

Een ecologische verbinding tussen Grensmaas en Limbrichterbos.

Om dit te realiseren is een brede (min. 500 meter brede (en waar mogelijk bredere) gevarieerde natuurzone (bos, struiken, grasland) nodig die vanaf de Grensmaas via het bronnengebied van de Kingbeek en Grasbroek naar het Limbrichterbos loopt. Voor passage van de A2 en het Julianakanaal, moeten voor het klein en groot wild ecopassages worden aangelegd. Daarnaast moet een goed functionerende ecopassage tussen Limbrichterbos en Duitsland komen.

Bij het realiseren van deze brede natuurzone moet rekening worden gehouden met het bronnengebied van de Kingbeek. Dit is een voor Nederland uniek gebied met grote potenties voor flora en fauna. De natuurzone moet dusdanig worden ingericht dat het aansluit bij de authenticiteit van dit landschap.

Versterking van bestaande natuur.

In het gebied liggen een aantal natuurgebieden die belangrijke elementen vormen van de groene verbinding tussen Grensmaas en Duits achterland. Ze zijn overwegend klein van oppervlak en erg versnipperd, waardoor ze ecologisch verre van optimaal functioneren. Deze natuurgebieden en aangrenzende gebieden zijn daarnaast ook van groot belang als uitloopgebied voor de mensen die wonen in dit dichtbevolkte smalle stukje Limburg.

Voor het behoud van de planten- en dierenrijkdom zijn buffergebieden rondom natuurgebieden enorm belangrijk. Veel diersoorten halen hun voedsel uit de bufferzones. Het bos heeft vooral de functie van nestgelegenheid en dekking. Het is daarom van belang dat bestaande bufferzones niet verder worden aangetast door bijvoorbeeld woningbouw en/of wegen. Voor het behoud van de natuurwaarden van o.a. Limbrichterbos is een goed functionerende natuurlijke bufferzone dus absoluut noodzakelijk.
Ook langs de Bosgraaf zou een bufferzone dienen te worden aangelegd. Een strook van drie meter (aan weerszijden), die extensief wordt gebruikt door de landbouw geeft de specifieke waterflora en -fauna in het beekgebied kans zich te herstellen en verder te ontwikkelen.
Naast een goede bufferzone levert ook vernatting van het Limbrichterbos een belangrijke positieve impuls aan de natuurwaarden. Een belangrijk deel van het bos behoort tot het type Vogelkers-Essenbos. Vanwege verdroging is het bos verschoven naar drogere vegetatietypen waardoor onder andere de oorspronkelijke kenmerkende voorjaarsflora sterk is afgenomen. Voor behoud en herstel van de aanwezige natuurwaarden is vernatting van het Limbrichterbos noodzakelijk.

Aantrekkelijker landschap met betere recreatiemogelijkheden.

Helaas moeten wij constateren dat het gebied Land van Swentibold een verrommmelde indruk maakt. Illegale en in verval geraakte bouwsels in het buitengebied, opslag van allerhande (bouw)materialen aan de randen van dorpen, slecht ingepaste woonwagenlocaties en een rommelige Berghaven aan het Julianakanaal tasten de visuele kwaliteit van het landschap aan. Dat is niet alleen onze mening maar ook die van burgemeester Cox, die in 2008 samen met wethouder Meekels en een delegatie van een aantal lokale organisaties een veldbezoek heeft gebracht aan het buitengebied tussen Maas en Julianakanaal en tussen Nattenhoven en Illikhoven. De burgemeester zei niet vrolijk te worden van wat hij zag. De burgemeester heeft toen toegezegd de verrommeling van het buitengebied aan te pakken.

Wij vinden dat de gemeente hierbij vooral moet inzetten op handhaving, naast uiteraard het voorkomen van nieuwe verrommelingssituaties. Illegale, niet met het bestemmingsplan in overeenstemming zijnde, bouwwerken moeten worden aangepakt. Hierbij gaat het niet alleen om bouwwerken, maar ook om het handhaven van perceelsgrenzen. Wij constateren dat (weg)bermen en oevers steeds smaller worden als gevolg van onder meer oprukkende landbouw en verkeersgedrag. Dit terwijl bermen, akker-, weide- en oeverranden een belangrijke functie (kunnen) hebben voor flora en fauna en daarnaast het landschap verfraaien. Hierbij stellen wij concreet voor een project als “Bloemrijke akkerranden” in dit gebied uit te voeren. Op dit moment nodigt het gebied niet uit voor een mooie wandeling of fietstocht. Wij pleiten voor een kleinschaliger landschap met een variatie aan kleine landschapselement, waardoor het landschap aantrekkelijker wordt. Het zicht op de bedrijvigheid rondom Nedcar, de A2, Chemelot en Gardenz verstoren het landschap en daarom stellen wij voor groen aan te leggen ter visuele afscherming van deze gebieden. Mogelijk biedt het project Dorpen in het Groen van Stichting IKL hiertoe mogelijkheden. De foto is gemaakt aan de rand van Guttecoven. Wat groen zou hier al wonderen doen.

Voorstel voor concrete acties

Naast het formuleren van onze groene wensen, onze visie op het gebied, hebben we ook gewerkt aan het benoemen van een aantal concrete actiepunten. Een deel van deze actiepunten zijn direct uitvoerbaar en vergen geen grote investeringen. Andere acties daarentegen vragen meer inzet en geld. Graag willen wij met de gemeenten nagaan wat de mogelijkheden zijn voor de korte en de wat langere termijn.

1. Verbinden gebied De Rollen met Limbrichterbos door perceel tussen beide gebieden te onttrekken aan de landbouw en een natuurfunctie te geven (bomen aanplanten). Dit kan mogelijk gerealiseerd worden door een grondruil.

2. Uitbreiding van het gebied De Rollen, wellicht mogelijk door grondruil.

3. Ten noorden van Gelders Eind een groengordel aanleggen (bomen en struiken) met als doel het zicht vanuit het Limbrichterbos op de loodsen van Mitsubishi weg te nemen.

4. Langs de Rotweg in Guttecoven opgaand groen aanplanten, waardoor een betere aaneengesloten verbinding ontstaat tussen Grasbroek en de bestaande groengordel ten zuiden van dorp Graetheide richting Maas.

5. Opknappen en toegankelijk maken voor recreanten van het bosgebiedje de Heksenberg (ten noorden van de Urmonderbaan tegen de A2).

6. Onderhoud door de gemeente van het wandelpad langs de Honsbeek tussen de Aldenhofweg en Steenakkerweg.

7. Parkeerplaatsen aanleggen om het gebied toegankelijker te maken voor wandelaars en andere recreanten. Concreet kan dat o.a. op de volgende locaties:
a) tegenover de Beukenboomseweg het oude gemeenteopslagterrein opruimen en parkeerplaats van maken.
b) Driehoekje dat ontstaan is door het rechttrekken van de Steenakkerweg geschikt maken om te parkeren.

8. Aanleg van opgaande beplanting langs een aantal wegen tussen Obbicht en Grevenbicht, met name Kempenweg en Beelaertsstraat (vanaf de Dukkelaarsweg tot aan de bebouwing van Obbicht). De laatstgenoemde beplanting zou de groene structuur langs de Ruitersdijk, Tomberstraat en Beelaertsstraat vanaf Illikhoven tot aan het Julianakanaal completeren.

9. Herinrichting van de woonwagenlocatie gelegen aan de Obbichterweg in Born op grond van handhaving van de vastgelegde begrenzing en het inrichtingsplan (1998). Realiseren van een groene aankleding van de locatie en landschappelijke inpassing in de omgeving. Dit is destijds ook toegezegd door het bestuur van de voormalige gemeente Born.

10. Een integrale aanpak c.q. sanering van de ernstig verrommelde kade van de Berghaven bij het Julianakanaal en de naaste omgeving hiervan.

11. Ontwikkeling van het landschapselement de Reidtsgraaf tussen de Berghaven en de Sluisweg door aanplant van bomen. Hiermee zal de woonwagenlocatie aan de Obbichterweg enigszins aan het oog worden onttrokken.

12. Aanpak riooloverstort op de Kattenbroekbeek aan de Veersestraat in Guttecoven. De Kattenbroekbeek maakt onderdeel uit van Grasbroek; een natuurgebied in eigendom van Natuurmonumenten.

13. Uitvoeren van zogenaamde vernattingsmaatregelen, zoals ophogen beekbedding Bosgraaf, vasthouden water in het gebied door afdammen slootjes, vasthouden van het water in bufferzones (inzijggebied).

14. Realiseren en onderhouden van zitbanken en afvalbakken.

15. Uitvoeren van een project soortgelijk het project ‘Bloemrijke Akkerranden’.

16. Mogelijkheden onderzoeken voor uitvoering van het project ‘Dorpen in het groen’ van Stichting IKL.

IVN Land van Swentibold/Born
Groene Taille Comité
Stichting Graetheidecomité
Vereniging Natuurmonumenten
Werkgroep “Kingbeek”
Heemkundevereniging “Bicht”
Vereniging Federatief Verband tegen Ontgrindingen in Born