Reactie Graetheidecomité op bestemmingsplan buitengebied Geleen-Born

De gemeente Sittard-Geleen maakt een nieuw bestemmingsplan voor het gebied Graetheide. Het Graetheidecomité heeft een zienswijze over dit plan bij de gemeenteraad ingediend dat u hieronder vindt.

Born, 5-4-2013

Geachte leden van de gemeenteraad,

Bij deze stellen wij u in kennis van onze zienswijze ten aanzien van het ontwerp-bestemmingsplan “Buitengebied Born-Geleen”. In deze zienswijze gaan we in op twee aspecten, namelijk

• de aanwijzing door de provincie van een groot deel van het gebied als reserve industrieterrein,
• de mogelijke verbeteringen van natuur en landschap. 

Graetheide/Lexhy als reserve bedrijventerrein 

Uiteraard zijn we verheugd over het feit dat het niet bebouwde deel van het gebied als agrarisch en natuurgebied wordt bestemd, ondanks het decennialange streven van de Provincie en DSM om een groot deel voor industrie te reserveren. In de verantwoording van het voorontwerp stond de zinsnede dat "naar de mening van alle betrokken partijen het Graetheidegebied niet meer aan de orde is als bedrijventerrein “ ( blz. 64). Helaas is deze zinsnede op verzoek van Chemelot geschrapt, waardoor nu elke toekomstvisie van de gemeente tav het als industrieterrein gereserveerde gebied op Graetheide en de Lexhy ontbreekt! Het Graetheidecomité acht het opmerkelijk dat hetCollege van B&W deze zienswijze van Chemelot honoreert, terwijl de inbreng van het Graetheidecomité terzijde wordt geschoven. We hadden de hoop dat de gemeente Sittard-Geleen de afgelopen jaren definitief had gekozen voor een groene Graetheide maar de praktijk in deze ziet er helaas veel minder groen uit. We hopen dat u als Gemeenteraad wel tot een duidelijke stellingname komt. en dat u de belangen van bewoners in de regio en die van behoud van een open landschappelijk groengebied niet negeert. De gemeente stelt dat men de besluitvorming wil uitstellen totdat de in de Regiovisie afgesproken ontwikkelopdracht is afgerond. Hierbij merken wij op dat het feit dat deze ontwikkelopdracht, ondanks herhaalde beloften van enkele wethouders, nog steeds niet gestart is, volledig aan de gemeente te verwijten is. Op provinciaal niveau zal in het kader van het nieuwe POL door het provinciebestuur binnenkort een standpunt over Graetheide/Lexhy worden ingenomen. Belangrijke aspect bij deze beslissing is dat in de nota “Eerste contouren POL2014” wordt gesteld dat in de WM tot 2032 voldoende bedrijventerreinen aanwezig zijn. Hierbij is Chemelot (waar nog 130 ha vrij is) niet eens meegerekend en is uitgegaan van een vrij hoog geschatte uitgifte van 8,9 ha/jaar. Over uitbreiding van de Chemelot-campus buiten het huidige terrrein zegt de nota dat dit pas op hele lange termijn misschien nodig zou kunnen zijn. Het zou niet van behoorlijk bestuur getuigen als de bijna 40 jaar oude reservering met 20 jaar verlengd zou worden terwijl er geen enkele indicatie is dat het gebied ooit nodig zal zijn als bedrijventerrein. Dit zou namelijk betekenen dat er ook in de komende 20 jaar niets gebeurt aan versterking van landschappelijke elementen en aan de ecologische verbindingszone tussen het Grensmaasgebied via Graetheide naar het Limbrichterbos en de Geleenbeek. En juist dat zou in het onderhavige bestemmingsplan passen!

Het Graetheidecomité roept de gemeenteraad op om NU een helder standpunt in te nemen. Als de Chemelotcampus een zodanig succes wordt dat men succesvolle bedrijven elders wil vestigen, dan moet gekozen worden voor de nog beschikbare ruimte op bedrijventerreinen in de regio en in Sittard-Geleen in het bijzonder. In het kader van duurzaam ruimtegebruik en voorkomen van onnodige aantasting van bestaand groengebied past een dergelijke visie veel beter! Een duidelijke stellingname van uw Raad tegen de reservering van Graetheide/Lexhy als industrieterrein zou op provinciaal niveau de doorslag kunnen geven om dezelfde keuze te maken. Ook zou uw mening als uitgangspunt van de gemeente voor de ontwikkelopdracht kunnen dienen. 

Mogelijke verbeteringen van natuur en landschap. 

Op blz. 9 en 10 van de toelichting wordt gesteld: “het zuidelijke deel is voornamelijk in gebruik voor de landbouw, het betreft een grootschalig open gebied, door groensingels onderverdeeld in “kamers”. De groensingels die hier bedoeld worden zijn de begrenzingen van de terreinen die bij DSM in eigendom zijn. Deze singels doen sterk afbreuk aan de nagestreefde openheid en het oorspronkelijke karakter van het landschap. Bovendien ontsieren ze het landschap door de zeer uniforme en eentonige beplanting. Nu duidelijk is dat deze terreinen zeker de komende 20 jaar geen industriële bestemming krijgen, is het beter deze singels (uitgezonderd die langs de A2) te vervangen door goed in het landschap passende groenstructuren. 

Op blz. 11 van de toelichting wordt aandacht besteed aan “het gestalte geven aan ecologische verbindingszones, die het Limbrichterbos verbinden met de Kingbeek aan de overzijde van het Julianakanaal. In oostelijke richting betekent dit een verbinding met de zone rond Geleenbeek en Roode beek, in westelijke richting krijgt het noordelijke groenscherm rond het terrein Graetheide een functie als verbindingszone (onderdeel POG).” Het Graetheidecomité is het met deze doelstelling volkomen eens. Echter in het bestemmingsplan zelf komt hier wat het westelijke deel (de verbinding met de Kingbeek) niet veel van terug. Alleeen een 50 meter brede strook aan de noordkant van het DSM-terrein is aangewezen als natuurgebied. Dit voldoet niet aan het POL, waarin op die plaats een 100 meter brede POG-zone is voorzien. Wij zien graag dat hier een brede strook (b.v. 500 meter) als agrarisch terrein met natuur-en landschapswaarden wordt bestemd omdat 100 meter voor een zo belangrijke ecologische verbindingszone te smal is. 

In de toelichting op het bestemmingsplan wordt op diverse plaatsen geconstateerd dat vanuit landschappelijk en recreatief oogpunt nog veel te verbeteren valt. Geconstateerd wordt dat de recreatieve voorzieningen te weinig samenhangend zijn (blz. 15). Er wordt gepleit voor aanleg van nieuw bos, (kleinschalige) landschapselementen en bomenrijen (blz. 1), een fijnmaziger ecologisch verbindingspatroon (blz. 13), ecologische randen rond de kernen (blz. 14) en aanleg van nieuwe paden en wegen als onderdeel van recreatieve netwerken (blz. 18). Dat er tot nu toe nooit aandacht is geweest voor landschappelijke en recreatieve verbeteringen in dit gebied is grotendeels te verklaren doordat het gebied al 40 jaar “op slot” zit vanwege het feit dat één grootgrondbezitter (DSM) vasthoudt aan een industriële bestemming voor haar grond en haar gebied (met name de Lexhy) ontoegankelijk maakt voor recreatief gebruik. Niet voor niets wordt in de toelichting geconstateerd (blz. 28): “De reservering van het gebied Graetheide als mogelijke uitbreidingslocatie voor DSM heeft grote gevolgen gehad voor het landschap.” Het zou goed zijn als het gemeentebestuur DSM met nadruk wijst op haar verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid in de omgeving en het feit dat haar opstelling grote gevolgen heeft voor het landschap. Ook voor de aantrekkelijkheid van de Chemelot-campus lijkt ons een verbetering op dit gebied dringend noodzakelijk.

Wij stellen voor dat Landschapspark de Graven een visie opstelt waarin voornoemde elementen verder uitgewerkt worden.

Wij hopen dat u bij de vaststelling van het bestemmingsplan met bovenstaande rekening zult houden.